Evet, Starlink dünyada uzay tabanlı internetin öncüsü oldu, kolay kolay da yetişeni olmayacak. Birçok ülke ve büyük firmalar ya çok yavaş hareket ediyor ya da şimdiden pes etmiş durumda.
Türkiye’de teknoloji alanında zirveyi dolduran Baykar, uzay tabanlı internet üzerinde de çalışmalar yapıyor. Ana amaç; Türkiye olarak uzayda etkinliği artırmak. Ancak yaptığı şey Starlink ile yarışmak değil.
Baykar Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Bayraktar, eş zamanlı olarak 2022 yılında kurdukları uzay teknolojileri şirketi Fergani Uzay’ın da Üst Yöneticiliği (CEO) görevini de sürdürüyor. Geçmişte yaptığı açıklamalarda; Bayraktar TB2 SİHA’ların dünyada var olmayan bir teknolojiyi ürettikleri, en hızlısını ya da güçlüsünü yaptıkları için değil, bu alanda bir açık ve ihtiyaç olduğunu fark edip o alana yöneldikleri için başarılı olduğunu dile getiriyordu.
Buradan aldığımız enerjiyle, benzer şekilde uzay teknolojilerinde farklı bir strateji izleyeceğini fark edebiliyoruz. Fergani Uzay adı altında yapılacak çalışmalarda SpaceX gibi büyük şirketlere hem bazı alanlarda rakip olmanın yanında birlikte çalışabilecekleri vurgusu da ön plana çıkıyor.
Fergani Uzay; henüz dünyada yapılmamış, roket/çoklu uydu fırlatma sistemleri üzerine çalışıyor, alçak yörünge takım uydularını tamamen öz kaynaklarla geliştiriyor.
Uzay Teknoloji Liderliğini Arif Karabeyoğlu’nun üslendiği projelerde ilk aşama, alçak yörünge uydu sistemleri üzerine geliştirmeler (Starlink uydu internet şirketinin benzeri küçük boyutlu uyduları taşıma işlemleri) olacak. Ancak daha önemlisi, tekrar kullanılabilir sistemler kurmak.
SpaceX’in yükünü uzaya bıraktıktan sonra yere iniş yapabilen Falcon-9 roketlerini tekrar kullanarak maliyetten tasarruf yapması ve geleceğin bu alanda olduğunu aşikâr kılıyor. Ancak Fergani Uzay’ın hedefi, roketten ayrıldıktan sonra uyduyu yörüngedeki yerine yerleştiren mini roketin tekrar kullanılması durumunda maliyetlerin bir hayli düşeceği bir sistem kurmak hedefleniyor. Fergani’nin bu çalışmasına benzer çalışmalar yapan dünyada başka şirketler olsa da henüz faaliyete geçirilmemiş bu sistemi geliştirip uzay teknolojileri alanında, aynen SİHA’larda olduğu gibi iyi bir pozisyon yakalama arzusu yatıyor.
Fergani Uzay’ın ticari amaçla ürettiği uydular, uydularda kullanılan komponentler ve özgün itiş teknolojileriyle geliştirilen yörünge transfer araçları ile uzay endüstrisinde hizmet vermesi hedeflenirken somut beklentiler şöyle:
“Fergani Takım Uyduları; denizcilik, havacılık, IoT, meteoroloji, lojistik ve diğer kurumsal pazarlardaki birçok küresel ihtiyacı inovatif teknolojiler barındıran çözümler sağlamak, şirket tarafından üretilen 100 kg sınıfındaki mikro uydular 500-600 km irtifa aralığında hizmet vermesinin sağlanması, bu uyduların haberleşme, coğrafi konumlandırma gibi çeşitli ve faydalı sorumluluklar üslenmesi, muhtelif bantlarda haberleşme sağlarken küresel kapsama ağına sahip olmak, nihai olarak da takım uyduların yörünge hareketlerinin izlenmesi, yönetilmesi, uydu haberleşmesinin gerçekleştirilmesi gibi operasyonlar için gereken yer istasyonunun kurulması…
Bunlar hedeflenirken Fergani Uzay’ın CEO’su Selçuk Bayraktar, 2024 Mayıs ayında Fergani Uzay’ın önemli bir kilometre taşına ulaştığını duyurdu: İlk uydunun motoru ateşlendi.
Fergani Uzay, ilk somut hedefi olan, alçak Dünya yörüngesine uydu takımyıldızları konuşlandırmak hususunda ilk uydunun hidrojen peroksit uzay motorunun ateşleme testinin gerçekleştirildi. Bayraktar, bu uydulardan 5-15 yıl içerisinde yüzlerce fırlatılacağını ifade ediyor.
Fergani Uzay’ın aynı zamanda “uzay otobüsü” olarak tanımlanan ve uyduları istenilen yörüngelerine taşımak için kullanılacak Yörünge Transfer Araçları üzerinde de çalıştığını, hâlihazırda böyle bir sistemin olmadığını söyleyerek yazımızı sonlandıralım.
Yörüngedeki uydu sayısının hızlı bir şekilde artıyor ve orta vadede ay yörüngesinde de benzer çalışmaların varlığı durumunda bu sistem Fergani’yi kesinlikle farklı kılacaktır.
Artık uzayda da varız, diyebilir miyiz?
1969 yılında Adapazarı’nda doğdu. İlk ve orta öğretimini Adapazarı’nda, Lise eğitimini Sakarya 1. Endüstri Meslek Lisesinde (Elektrik Bölümü) tamamladı. Lisans eğitimini Yıldız Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölümünde tamamladı. İlk Yüksek Lisans eğitimini Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünde “Yüksek Mühendis” unvanını alarak, ikinci Yüksek Lisans eğitimini ise Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde İşletme bölümünde “İşletme Bilim Uzmanı” unvanını alarak tamamladı. Askerliğini kısa dönem olarak Ankara’da ve Manisa’da yaptı. Çalışma hayatına 1991 yılında Milli Eğitim Bakanlığı’nda başladı, Sivas, Tekirdağ ve Sakarya illerinde Teknik Öğretmen ve Yönetici olarak vazife yaptı. 2004-2007 yılları arasında Adapazarı Merkez Belediyesi’nde Teknik İşler Başkan Yardımcısı, 2007-2014 yılları arasında Sakarya Su ve Kanalizasyon Genel Müdürlüğü’nde Genel Müdür Yardımcısı ve 2021-2022 yılları arasında Teftiş Kurulu Başkanı olarak görev aldı. Halen Elektrik Makine ve Malzeme İkmal Daire Başkanı olarak vazife yapmaktadır ve bu daire sorumluluğunda kuruma ait 6 HES ve 1 GES işletmeciliği yapılmaktadır. 2017-2024 yılları arasında Mimar ve Mühendisler Grubu (MMG) Sakarya Şube Başkanlığı’nı yürütmesinin yanında yerel ve ulusal ölçekli derneklerde muhtelif görevlerde bulunmuştur. 2015 yılından bu yana “Gayrimenkul Değerleme Uzmanlığı" da yapmaktadır. Telekomünikasyon alanında Cem SERTEL ile birlikte kaleme aldığı “Haberleşme Tekniği-1” kitabı halen lise ve üniversitelerde okutulmaktadır. Evli ve 3 çocuk babasıdır.
